Futhark Starszy jest typem pisma północnoeuropejskiego używanego najprawdopodobniej od III w.n.e. przez plemiona germańskie.
Runy podzielone zostały na trzy Aety, po osiem znaków. Metodologicznie aety zostały zastosowane przez badaczy run prawdopodobnie dopiero w XVIIw. Znaleziska i poematy nie ukazują jednoznacznie iż podział ten jest w jakiś sposób obowiązkowy dla celów magicznych. Poniżej przedstawiam parę przykładów:
- Najstarszy "pełny" futhark - kamień z Kylver nie nosi śladu podziału na Aety,
- Bracteaty: 1 Vadstenna-C i IK 260 Grumpan C mają futharki podzielone na Aety,
- Futhark z Brezy (kawałek marmuru z kościoła, Bośnia) również nie nosi śladu podziału na aety,
- Futhark z Charnay (brosza, Francja, prawdopodobnie VI w.) również nie ma podziału,
- Futhark Młodszy (16 znakowy) zachował podział na Aety, w układzie 6:5:5,
- Futhark Anglo-saski na "Thames scramasax" (tasak) również nie nosi śladu podziału na aety.
Prawdopodobnie podział zaistniał jako sposób kryptograficznego zapisu run, czego mamy przykład w formie górnego rzędu na kamieniu z Rök.
Osobiście sądzę iż dodatkowym powodem mogła być metoda uczenia się alfabetu - łatwiej jest zapamiętać trzy partie znaków po osiem niż jedną partię liczącą 24 znaki. Na tę teorię nie mam jednak żadnych dowodów historycznych.
Same Futharki również nie były jednorodne.
Kylver Stone: zawiera odwrócone lustrzanie znaki: Ansuz, Sowelo i Berkana oraz odbity w pionie znak Algiz. Runa Pertho występuje przed Eihwaz. Futhark zakończony jest runami Dagaz, Othala. Ciekawostką jest również towarzysząca mu inskrypcja sueus, której przypisuje się znaczenie magiczne - kształ runy Sowilo w tym palindromie jest już analogiczny do występującego w Futharku Młodszym (!!!)
Vadstena bracteat: zawiera poza pełnym futharkiem (Eihwaz występuje przed Pertho), kończacym się runami Othala, Dagaz, również inskrypcję tuwatuwa (lub luwatuwa) o paramagicznym charakterze. Przyjmuje się iż luwa oznacza "na ziemi", zaś tuwa "na niebie". W jednym wypadku zatem byłoby to "jak na ziemi tak i na niebie", w drugim zaś zduplikowane "w niebie".
Futhark z Brezy: jest bardzo interesujący pod kątem kształtów run. Kenaz jest obrócone o 90 stopni i ma kształt daszku, Hagalaz jest w wersji dwupoprzeczkowej, runy trzeciego Aetu (brak wyróżnienia) są na nim niestety w formie szczątkowej.
Brosza z Charnay: W tym zabytku, nie ma końcowych znaków Futharku, co spowodowane jest brakiem miejsca, Hagalaz jest w wersji dwupoprzeczkowej, posiada "łączoną" (z gałązkami w górę i w dół) wersję runy Algiz. Runa Sowelo jest odbita lustrzanie.